چالش خودروسازان برای عبور از داماتو
وزارت خزانه‌داری امریکا که ناگزیر شد به صورت رسمی بر پایبندی این کشور بر حذف مواردی از فهرست تحریم‌های ظالمانه تاکید کند سعی دارد با خروج صنعت خودرو از فهرست تحریم‌های ۱۰ساله علیه ایران، بدعهدی خود را به گونه‌ای جبران کند.
به گزارش خودروکار،هرچند تحریم‌های فروش، تهیه یا انتقال کالاها و خدمات مربوط به بخش خودروسازی ایران از این فهرست خارج شده‌اند اما با این حال کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند که این روند چندان تفاوتی برای صنعت خودرو نخواهد کرد زیرا ممکن است انتقال فناوری که به‌صورت مشخص در این فهرست قید نشده، مشمول ممنوعیت شود.
این در حالی است که فعالان این حوزه اعلام می‌کنند تا رفع کامل محدودیت‌های بانکی، خروج صنعت خودرو از فهرست تحریم‌های ۱۰ساله نیز چندان کمکی به این صنعت نخواهد کرد اما وزارت خزانه‌داری امریکا با انتشار سندی، بار دیگر پایبندی کشورش را بر حذف یک سری تحریم‌های ثانویه شامل تحریم‌های مالی و مرتبط با امور بانکی از فهرست تحریم‌های ۱۰ساله اعلام کرده است که باید در عمل دید قابلیت اجرایی پیدا خواهد کرد یا خیر.
در این گزارش نظر کارشناسان را مبنی بر فراهم شدن زمینه انتقال فناوری به بدنه صنعت خودرو ایران با رفع تحریم‌ها بررسی کرده . همچنین این پرسش را از کارشناسان این حوزه جویا شد که رفع این تحریم‌ها تا چه اندازه بر همکاری ایران با شرکت‌هایی که به نوعی زیرمجموعه خودروسازان امریکایی هستند، تاثیرگذار خواهد بود.
برخی معتقدند تمدید داماتو تاثیری منفی بر قراردادهای منعقد شده یا مذاکرات در حال انجام در صنعت خودرو نخواهد گذاشت اما در مقابل برخی دیگر معتقدند باید نگران این وضعیت بود و احتمال خروج دوباره شرکای صنعت خودرو ایران همانند چند سال گذشته وجود دارد. این اظهارنظر در حالی مطرح می‌شود که شاید داماتو در صورتی بر قراردادهای خودرویی اثرگذار باشد که خودروسازان خارجی شراکتی با طرف امریکایی داشته باشند یا حجم سرمایه‌گذاری آن شرکت در امریکا به اندازه‌ای بالا باشد که امضای قرارداد با طرف ایرانی به ضرر آن شرکت خارجی تمام شود؛
اما فضل‌الله جمالو، مدیرعامل محورسازان ایران‌خودرو معتقد است پژو که در چند سال گذشته ایران را ترک کرد سهمی در شرکت‌های امریکایی نداشت و سرمایه‌گذاری چندانی نیز در بازار امریکا انجام نداده بود اما با فشارهای اعمال شده از سوی این کشور ناگزیر به ترک ایران شد. بنابراین تکرار این تجربه تلخ چندان دور از تصور نیست.
وی با بیان اینکه خروج صنعت خودرو از فهرست داماتو باز هم گرهی از مشکلات صنعت خودرو ایران باز نخواهد کرد، افزود: تا زمانی که مسئله انتقال منابع مالی حل نشود، حتی با وجود استثنا کردن صنعت خودرو، مشکل همچنان پابرجا خواهد بود و اگر نتوانیم در فروش کالاها و محصولات تولیدی یا خرید فناوری، عملکرد مالی مناسبی داشته باشیم، رفع هرگونه تحریم نیز کمکی به صنعت خودرو نخواهد کرد.
این فعال صنعت خودرو با اشاره به پایبندی رنو به تعهدات خود حتی در زمان تحریم‌ها اظهار کرد: اگر شرکای خارجی صنعت خودرو ایران موظف به سرمایه‌گذاری در ایران شوند، حتی با تصویب تحریم‌های جدیدی همچون داماتو، مشکلی در صنعت خودرو به وجود نمی‌آید؛ همانطور که رنو به واسطه انجام سرمایه‌گذاری‌هایی در ایران، توانست با پافشاری در ایران باقی بماند و قطعات مورد نیاز خودروسازان را تامین کند.
اما هم‌اکنون شاهد هستیم که فرانسه و سایر کشورها به صورت دست بسته، تابع سیاست‌های امریکا هستند. جمالو با تاکید بر اینکه اگر شرکت‌ها مکلف به سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو شوند، تضمین بهتری برای انجام تعهدات خود خواهند داشت، تصریح کرد: وقتی حاضر به سرمایه‌گذاری نمی‌شوند در بزنگاه‌ها ایران را ترک می‌کنند تا زمانی که منابع وارد ایران نشده و تبدیل به ماشین‌آلات و تجهیزات نشود در عمل اتفاق خاصی رخ نخواهد داد.
تهدید در صنعت خودرو
مدیرعامل محورسازان ایران‌خودرو با تاکید بر ضرورت اندیشیدن تمهیدات و راهکاری جدی و جدید برای مقابله با هرگونه بدعهدی امریکا و همچنین شرکای خارجی صنعت خودرو ایران ادامه داد: تهدید در صنعت خودرو همچنان وجود دارد و هیچ کدام از کشورهای طرف مذاکره با ایران، موضع جدی در قبال بدعهدی امریکا نگرفته یا اینکه برای اجرای توافق‌ها اراده‌ای ندارند. به نظر می‌رسد وضعیت صنعت خودرو حتی از زمان تحریم‌ها بدتر است زیرا در آن دوران، صنعت خودرو تکلیف خود را می‌دانست و مواردی را پیگیری می‌کرد اما در حال حاضر و با وجود اجرای برجام و عمل کردن ایران به تمام تعهدات پیش‌بینی شده، هیچ اتفاق خاصی در این صنعت رخ نداد و تنها مذاکراتی با چند هیات خارجی انجام شد که نشان می‌دهد حال صنعت خودرو چندان هم مساعد نیست.
جمالو با بیان اینکه امریکایی‌ها تنها برای توجیه بدعهدی خود صنعت خودرو را از فهرست تحریم‌های داماتو حذف کرده‌اند، اظهار کرد: این شرایط در حالی است که همه توافق‌های انجام شده باید به صورت یکپارچه عملیاتی شود اما به دلیل اینکه نتوانستند این قانون را وتو کنند مواردی از این دست را اینچنین مطرح می‌کنند هرچند با وتوی این قانون، باز هم این مشکلات ادامه‌دار خواهد بود.
بنابراین برای اینکه در آخرین روزهای کاری، خود را از عهدشکنی مبرا کنند کار را به این شکل توجیه می‌کنند و بی‌شک با ورود دولت جدید امریکا، کار به شکلی که مورددرخواست آنهاست، ادامه خواهد یافت. وی با اشاره به اظهارات رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: وی به صراحت اعلام کرد که اگر در شرایط امروز بودیم، به‌طور قطع در متن قرارداد تفاوت‌هایی اعمال می‌کردیم اما در حال حاضر طرف ایرانی که با خوش‌بینی پیش رفت، شاهد بروز مشکلاتی از این دست است بنابراین به شرایط آینده صنعت خودرو خوشبین نیستیم مگر اینکه راهکاری جدی و تمهیداتی کارآمد اندیشیده شود.
اعمال محدودیت‌های دوباره؟
جواد مرزبان‌راد استاد دانشکده مهندسی خودرو نیز در گفت‌وگو با گسترش صنعت با بیان اینکه همزمان با اعمال تحریم‌ها در صنعت خودرو، فناوری و امکان توسعه محصول نیز محدود شد، گفت: در آن زمان فروش خودرو تحریم نشد زیرا بازار بزرگی را از دست می‌دادند اما در حال حاضر خروج صنعت خودرو از فهرست تحریم‌های ۱۰ساله در حالی می‌تواند مثبت بوده و دستاورد مثبتی برای صنعت خودرو ایران داشته باشد که انتقال فناوری به کشور محدود نشود در غیراین صورت دستاوردی برای ایران به همراه نخواهد داشت.
وی با اشاره به بخش‌هایی از صنعت خودرو که در این فهرست قرار گرفته، اظهار کرد: در این فهرست انتقال فناوری به صورت صریح مطرح نشده تا دست آنها برای اعمال محدودیت‌ها باز باشد بنابراین اگر خودروسازی خواستار سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری باشد امکان ایجاد محدودیت برای او وجود دارد بنابراین نمی‌توان چندان به این امر امیدوار بود. این استاد دانشکده مهندسی خودرو یادآور شد: شرکت‌هایی که در ایران در چرخه طراحی و تولید قرار می‌گیرند باید به این جمع‌بندی رسیده و به دنبال راهکاری باشند تا ریشه‌ها و عمق کار را در کشور نهادینه کنند. اگر بخواهیم منتظر بمانیم شرکتی وارد شود و بخشی از تولیدات را در کشور بومی کنیم، تغییری در صنعت خودرو ایجاد نخواهد شد.
مرزبان‌راد با اشاره به محدودیت‌های گذشته اظهار کرد: با توجه به شرایطی که در گذشته نه چندان دور وجود داشته، این روند باید عبرت شود و خودروسازان از صفر تا صد یک خودرو را در داخل کشور انجام دهند در این صورت تحریم‌ها نه‌تنها تاثیرگذار نخواهند بود بلکه به دنبال سرمایه‌گذاری در ایران و استفاده از فناوری‌های تولید ایران نیز خواهند بود. بنابراین اگر بخواهیم کار در زمان کوتاه به نتیجه برسد تنها مونتاژکار خواهیم بود اما اگر ریشه‌ای به موضوع نگاه کنیم کار به شکل اساسی‌تری حل خواهدشد.
فضای حاکم بر مذاکرات خودرویی
اما در همین حال کارشناسانی هستند که معتقدند تحریم‌های داماتو یا خروج صنعت خودرو ایران از فهرست ۱۰ساله تحریم‌ها علیه ایران، هیچ تغییری در روند فعالیت صنعت خودرو ایران نخواهد گذاشت. حسن کریمی‌سنجری یک کارشناس صنعت خودرو در این باره تاکید کرد: تحریم‌های داماتو در دو دهه گذشته وجود داشته و در همین مقطع خودروسازان ایرانی قراردادهایی را با شرکت‌هایی چون پژو و رنو منعقد کردند؛
بنابراین این تحریم‌ها نمی‌تواند اثر مستقیمی بر قراردادهای ایران با همکاران خارجی خود داشتهباشد. وی ادامه داد: اما نمی‌توان نسبت به تاثیرات جانبی تحریم‌های نشأت گرفته از فضای روانی بر مذاکرات خودرویی نیز غافل شد. این کارشناس صنعت خودرو افزود: با تمدید این تحریم‌ها، شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در امریکا دارند، نسبت به افزایش فعالیت خود در ایران تجدیدنظر می‌کنند؛
از این‌رو مذاکرات خود با خودروسازان ایرانی را به حالت تعلیق درآوردند که ازجمله این شرکت‌ها می‌توان به فیات کرایسلر اشاره کرد. کریمی‌سنجری معتقد است خودروسازانی که بازار خوبی در امریکا دارند به‌طور حتم مذاکرات خود با طرف ایرانی را معلق می‌کنند که ازجمله این شرکت‌ها می‌توان به خودروسازان کره‌ای و ژاپنی اشاره کرد.
منبع:گسترش صنعت
روزنامه های اقتصادی
آخرین اخبار
