صرفه جویی عظیم مصرف سوخت و کاهش آلاینده ها با عرضه خودروهای هیبریدی
به گزارش خودروکار - این خودروها، که ترکیبی از موتور بنزینی و الکتریکی را به کار می‌گیرند، نه تنها مصرف سوخت را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند، بلکه آلایندگی کربنی و آلاینده‌های محلی را نیز به حداقل می‌رسانند. در ایران، جایی که صنعت خودرو با چالش‌های تحریم‌ها، وابستگی به واردات سوخت و آلودگی شدید هوا در کلان‌شهر‌هایی مانند تهران رو‌به‌رو است، گذار به سمت هیبریدی‌ها می‌تواند تحول‌آفرین باشد. بر اساس آمار تولید سالانه حدود ۱.۱ میلیون دستگاه (با فرض خوش‌بینانه ۱.۵ میلیون و بدبینانه ۱ میلیون) اگر حداقل یک‌چهارم تولیدات هیبریدی شود، صرفه‌جویی عظیمی در مصرف سوخت و کاهش آلایندگی رقم خواهد خورد.
برتری هیبریدی‌ها بر بنزینی‌ها: مصرف سوخت کمتر
تحقیقات سال ۲۰۲۵، از جمله گزارش EPA در مورد خودروهای هیبریدی ۲۰۲۵، نشان می‌دهد که این خودروها به طور متوسط ۳۰ تا ۵۰ درصد مصرف سوخت کمتری نسبت به مدل‌های بنزینی معادل دارند. برای مثال، تویوتا پریوس ۲۰۲۵ با مصرف ترکیبی حدود ۴.۱ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر در مقایسه با یک سدان بنزینی متوسط مانند هوندا سیویک بنزینی با ۶.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، بیش از ۳۷ درصد صرفه‌جویی سوخت ایجاد می‌کند.
گزارش فوربز (نوامبر ۲۰۲۴) تأکید می‌کند که مالکان هیبریدی‌ها در پنج سال اول، بین ۳۰۰۰ تا ۴۲۵۰ دلار در هزینه سوخت صرفه‌جویی می‌کنند که این رقم بر اساس میانگین مصرف ۱۵۰۰۰ مایل (۲۴ هزار کیلومتر) در سال محاسبه شده است.
در شرایط واقعی رانندگی (Real Driving Emissions یا RDE)، مطالعه‌ای در ScienceDirect بر روی جفت‌های هیبریدی و بنزینی از مدل‌های یکسان مانند تویوتا کرولا، نشان داد که هیبریدی‌ها در ترافیک شهری ۴۰ درصد و در بزرگراه‌ها ۲۵ درصد سوخت کمتری مصرف می‌کنند. این برتری به دلیل سیستم بازیافت انرژی ترمز (Regenerative Braking) و عملکرد الکتریکی در سرعت‌های پایین است.
در ایران، جایی که میانگین مسافت رانندگی سالانه حدود ۱۵۰۰۰ کیلومتر است و بنزین یارانه‌ای با قیمت پایین مصرف را تشویق می‌کند، این صرفه‌جویی می‌تواند سالانه هزاران میلیون لیتر بنزین ذخیره کند. گزارش MIT Climate Portal نیز تأیید می‌کند که هیبریدی‌ها در چرخه کامل عمر (از تولید تا اسقاط)، ۳۰ درصد انرژی کمتری نسبت به بنزینی‌ها نیاز دارند که این امر در کشور‌های وابسته به نفت مانند ایران، امنیت انرژی را افزایش می‌دهد.
کاهش آلایندگی: گام به سوی هوای پاک‌تر
علاوه بر صرفه‌جویی سوخت، هیبریدی‌ها آلایندگی کمتری تولید می‌کنند. بر اساس داده‌های Alternative Fuels Data Center DOE، هیبریدی‌ها (HEV) انتشار گاز‌های خروجی را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهند، زیرا در حالت الکتریکی، هیچ آلاینده‌ای از اگزوز خارج نمی‌شود.
برای CO۲، گزارش EPA نشان می‌دهد که یک هیبریدی متوسط مانند هیوندای الانترا هیبریدی ۲۰۲۵، ۱۲۰ گرم CO۲ در هر کیلومتر تولید می‌کند، در حالی که مدل بنزینی آن ۱۸۰ گرم است؛ یعنی ۳۳ درصد کاهش. درزمینه آلاینده‌های محلی مانند NOx و ذرات معلق (PM۲.۵) که عامل اصلی آلودگی تهران هستند، هیبریدی‌ها تا ۶۰ درصد مؤثرتر عمل می‌کنند، طبق مطالعه ScienceDirect در شرایط سرد (مشابه زمستان‌های ایران).
تحقیقات MIT بر چرخه کامل (Well-to-Wheel) تأکید دارد: حتی با در نظر گرفتن انتشارات تولید برق (در ایران عمدتاً گازی)، هیبریدی‌ها ۴۰ درصد CO۲ کمتری نسبت به بنزینی‌ها دارند. در شهر‌هایی مانند تهران که سالانه بیش از ۴ میلیون تن CO۲ از خودروها منتشر می‌شود، این کاهش می‌تواند به بهبود کیفیت هوا و کاهش بیماری‌های تنفسی کمک کند. گزارش NRDC نیز نشان می‌دهد که هیبریدی‌ها در مقایسه با بنزینی‌ها، ۶۰ درصد کمتر در هزینه‌های زیست‌محیطی دخیل هستند.
سناریوی ایران: تولید ۱.۵ میلیون دستگاه در سال
حال فرض کنیم تولید سالانه ایران ۱.۵ میلیون دستگاه باشد (طبق هدف‌گذاری وزارت صنعت که از ۱.۱۸ میلیون دستگاه فراتر برود). اگر ۲۵ درصد (۳۷۵۰۰۰ دستگاه) هیبریدی شود، صرفه‌جویی‌ها عظیم خواهد بود. فرض کنیم هر خودرو بنزینی متوسط ۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر مصرف کند (که در بسیاری از خودروهای داخلی بسیار فراتر از این عدد است) و هر هیبریدی ۵.۵ لیتر (۳۱.۲۵ درصد کمتر، بر اساس میانگین EPA ۲۰۲۵). با مسافت متوسط ۱۵۰۰۰ کیلومتر در سال و عمر متوسط ۱۰ سال:
- مصرف کل بنزینی (۱۰۰%): ۱.۵ میلیون × ۱۵۰۰۰ × ۸ / ۱۰۰ = ۱۸۰۰ میلیون لیتر در سال.
- با ۲۵% هیبریدی: صرفه‌جویی سالانه = ۳۷۵۰۰۰ × ۱۵۰۰۰ × (۸ - ۵.۵) / ۱۰۰ = ۴۵۰ میلیون لیتر بنزین.
در ۱۰ سال، این رقم به ۴.۵ میلیارد لیتر می‌رسد؛ معادل ۱۰ درصد واردات بنزین ایران (حدود ۴۵ میلیارد لیتر سالانه). برای آلایندگی، با فرض ۲.۳ کیلوگرم CO۲ در هر لیتر بنزین، صرفه‌جویی ۴۵۰ میلیون لیتر = ۱.۰۳۵ میلیون تن CO۲ کمتر در سال. این معادل حذف انتشارات ۲۲۰۰۰۰ خودرو بنزینی کامل است و می‌تواند سهم خودروها در آلودگی تهران را ۵ تا ۷ درصد کاهش دهد.
سناریوی بدبینانه: تولید ۱ میلیون دستگاه
در سناریوی بدبینانه (نزدیک به ۹۹۲ هزار در ۲۰۲۴)، با ۲۵% هیبریدی (۲۵۰۰۰۰ دستگاه):
- مصرف کل بنزینی: ۱۲۰۰ میلیون لیتر در سال.
- صرفه‌جویی: ۲۵۰۰۰۰ × ۱۵۰۰۰ × ۲.۵ / ۱۰۰ = ۹۳.۷۵ میلیون لیتر در سال
در ۱۰ سال، ۹۳۷.۵ میلیون لیتر ذخیره می‌شود که ۲ درصد واردات را پوشش می‌دهد. در زمینه انتشار CO۲؛ ۲۱۵۷۵۰ تن کمتر در سال (همچنان معادل ۴۶۰۰۰ خودرو بنزینی). این سناریو نشان می‌دهد حتی در شرایط رکود، هیبریدی‌ها تأثیرگذارند.
