خط ویژه؛ مسیر زندگی است نه میان‌بُر ترافیکی
به گزارش خودروکار - در هیاهوی همیشگی خیابان‌های تهران و دیگر کلانشهرهای کشور، گاهی یک ثانیه تأخیر می‌تواند جان انسانی را بگیرد. در چنین شرایطی، خطوط ویژه علاوه بر تردد اتوبوس‌ها برای خودروهای امدادی نه تنها یک امتیاز ترافیکی، بلکه یک ابزار نجات هستند؛ مسیرهایی که برای آتش‌نشان‌ها، نیروهای اورژانس، امدادگران هلال‌احمر و خودروهای پلیس طراحی شده‌اند تا سریع و بدون مانع به محل حادثه برسند. اما امروز، این خطوط ویژه در بسیاری از خیابان‌ها به پارکینگ سیار، محل عبور موتورسوارها و مسیر دور زدن برخی رانندگان بی‌ملاحظه تبدیل شده‌اند.
قانون هست، بازدارندگی نه
خطوط ویژه باید خلوت بمانند تا در لحظه بحران، مسیر عبور بی‌دردسر خودروهای امدادی باشند؛ اما برخی موتورسوارها و رانندگان خودروهای شخصی، عمداً و یا از سر بی‌اطلاعی، وارد این خطوط می‌شوند و فضا را برای خودروهای امدادی تنگ می‌کنند. این در حالی است که هر ثانیه تأخیر در رسیدن آمبولانس یا ماشین آتش‌نشانی به محل حادثه، می‌تواند مرزی میان مرگ و زندگی ایجاد کند.
عبور غیرمجاز از خطوط ویژه بر اساس قانون مشمول جریمه و در مواردی توقیف وسیله نقلیه است؛ اما در عمل چه می‌شود؟ نظارت ناکافی، نبود دوربین‌های مؤثر، کمبود گشت‌های میدانی پلیس و بعضاً سهل‌انگاری در برخورد با متخلفان باعث شده است تا بسیاری از رانندگان بدون هیچ واهمه‌ای وارد این خطوط شوند. برخی حتی حضور مأمور راهور را هم نادیده می‌گیرند و به مسیر خود ادامه می‌دهند.
مطالبه جدی مردم از پلیس این است که با جدیت بیشتری به این تخلفات ورود کند. به ویژه باید از فناوری‌های هوشمند نظارتی، دوربین‌های ثبت تخلف و واحدهای گشتی موتوری استفاده کرد تا متخلفان به سرعت شناسایی و جریمه شوند.
در کشورهای توسعه‌یافته، خطوط امدادی مقدس هستند و شهروندان با بالاترین درجه احترام به آن نگاه می‌کنند. راننده‌ای که حتی برای چند متر وارد این مسیرها شود، با جریمه‌های سنگین، ضبط گواهینامه و در مواردی زندان مواجه می‌شود. این فرهنگ باید در شهرهای ما هم نهادینه شود.
بارها در بسیاری از مسیرها و تونل‌ها مشاهده کردیم که در ترافیک سنگین و نیمه سنگین، افرادی برای چند دقیقه زودتر رسیدن به مقصد خود، وارد خطوط اضطراری یا ویژه می‌شوند و دیگر افراد هم پشت سر آنان قطارکشان به حرکت خود ادامه می دهند.
در یک سری از موضوعات باید علاوه بر قانون، به وجدان و درک خودمان رجوع کنیم و مهم را از غیر مهم تشخیص دهیم. زمانی که ماشین امدادی در حال اعزام به محل حادثه است، آن را مسیرباز کن خود ندانیم و با سرعت پشت سر او حرکت نکنیم. یا زمانی که دورگردان ماشین امدادی را مشاهده می‌کنیم، وسیله نقلیه خود را به کنار بکشانیم. فرهنگ سازی در یک جامعه علاوه بر این که نیاز به پیش زمینه آن از سوی حاکمیت است، نیاز به همکاری و مشارکت مردم هم دارد. در همین خطوط ویژه همه ما بارها مشاهده کرده‌ایم که تعداد زیادی از موتورسواران جلودار شده و ماشین‌های امدادی پشت سر آنان گیر افتاده و از روبه‌رو نیز ماشین های بی آر تی رد می‌شوند. بارها تصادفات مختلفی در این خطوط گزارش شده است که اگر وسیله امدادی در این خطوط باشد، دیگر نه راه پیش دارد و نه راه پس و شخصی چشم انتظار رسیدن کمک است، در حالی که ناجی؛ خود نیز نیاز به کمک دارد.
آنچه به عنوان یکی از معضلات در سامانه اتوبوس تندرو در ایران دیده شده، علاوه بر جولان موتورسوارها، تردد انواع خودروهای شخصی شیشه دودی با چراغ و بدون چراغ گردان در خطوط ویژه است. از نوع رانندگی افراد پشت فرمان هم مشخص است که آنها برای فرار از ترافیک است که از خطوط ویژه تردد می‌کنند. متأسفانه برخی مسئولان در مقابل چشمان مردم منتظر و کلافه در پشت ترافیک، چاره خود برای دور زدن ترافیک، تردد در خطوط ویژه می‌دانند و تأسف‌آورتر آنکه آن را سهم خود می‌دانند و گاه مقاومت در برابر آن را هم برنمی‌تابند که متأسفانه موضوع حادثه سیلی زدن نماینده مجلس به صورت مأمور قانون در چند سال گذشته، نمونه آن بود. آخرین رخ داد به این صورت، تردد خودروی فرزند یکی از مسئولین روز یکشنبه گذشته ۴ خرداد، در خیابان منتهی به ضلع غربی میدان ونک بود که از مسیر یک طرفه وارد میدان شده بود و با مامور راهور برخورد کرد.
سخنگوی آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران درباره اقدامات برخی افراد و ورودشان به مسیرهای خطوط ویژه و تأثیر این اقدام بر امدادرسانی خودروهای امدادی، بیان می‌کند: حمل و نقل عمومی از اولویت‌های خدماتی شهرداری تهران است و علاوه بر جابه‌جایی روزمره شهروندان، در شرایط اضطراری نیز نقشی حیاتی دارد. در همین راستا، خطوط ویژه تردد اتوبوس‌های تندرو (BRT) در مواقع بحرانی در اختیار خودروهای امدادی نظیر آتش‌نشانی، اورژانس و پلیس قرار می‌گیرد تا بتوانند بدون تأخیر به محل حادثه برسند.
ممنوعیت ورود خودروهای سازمانی در زمان‌های غیر عملیاتی در خطوط ویژه
جلال ملکی با تأکید بر ضرورت حفظ کارکرد اصلی خطوط ویژه، می‌گوید: خودروهای آتش‌نشانی تنها شامل خودروهای سنگین نیستند. در برخی مواقع، خودروهای سواری کوچکی نیز وارد مأموریت می‌شوند که متعلق به مدیر عملیات یا فرمانده ارشد صحنه حادثه هستند و باید سریعاً در محل حاضر شوند. با این حال، استفاده از این خطوط فقط در شرایط مأموریتی مجاز است و ورود خودروهای سازمانی در زمان‌های غیر عملیاتی ممنوع است.
وضعیت نامطلوب برخی خطوط ویژه در تهران
ملکی در ادامه با اشاره به وضعیت نامطلوب برخی خطوط ویژه در تهران، اظهار می‌کند: متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد تردد گسترده موتورسواران و خودروهای غیرمجاز در این خطوط هستیم. خودروهایی که نه وضعیت امدادی دارند و نه مجوز تردد، اما صرفاً به دلیل داشتن چراغ گردان یا نشان‌های تأیید نشده وارد این مسیرها می‌شوند.
اهمیت ثانیه‌ها در شرایط بحرانی
درخواست آتش نشانی برای سختگیری در صدور مجوزها برای تردد در خط ویژه
سخنگوی آتش‌نشانی تهران با بیان اینکه ثانیه‌ها در عملیات امدادی حیاتی‌اند، می‌افزاید: در زمان بروز حادثه، جان افراد در خطر است و حادثه فرصت تشخیص هویت افراد را ندارد. بارها دیده‌ایم که در خود خطوط ویژه نیز تصادف رخ داده و مسیر به طور کامل قفل شده است. در چنین شرایطی حتی اگر دو آمبولانس یا خودروی آتش‌نشانی هم در مسیر باشند، امکان تردد نخواهند داشت. نمونه آن حادثه بیمارستان گاندی است که اگر خط ویژه نبود، ما با بحرانی با تلفات جانی بیشتری مواجه می‌شدیم.
وی ادامه می‌دهد: اگر محل تردد امدادگران و حمل و نقل عمومی در بحران مسدود شود، نیروهای امدادی عملاً کارآیی خود را از دست می‌دهند. وقتی خودروهای غیرمجاز در خط ویژه مانع تردد ما می‌شوند، دیگر چه تفاوتی میان ما و شهروندی که در ترافیک مانده باقی می‌ماند؟
ملکی در پایان سخنان خود با تأکید بر لزوم بازنگری در صدور مجوز تردد خطوط ویژه می‌گوید: اگر قرار باشد افراد به بهانه‌های مختلف وارد خطوط ویژه شوند، این مسیر دیگر کارکرد خود را از دست می‌دهد. مجوزها باید فقط برای مأموریت‌های ضروری و شرایط خاص صادر شود و سختگیری در این حوزه افزایش یابد.
این خط، خط مردم است
خط ویژه متعلق به اتوبوس‌های تندرو است که مردم را در سریع ترین زمان جابه‌جا کند و در کاهش ترافیک و آلودگی موثر باشد، این خطوط همچنین متعلق به اورژانس است، آتش‌نشانی، هلال‌احمر و مأمور پلیسی که شاید جان کسی را نجات دهد. این خط، خط زندگی است. نه راه فرار از ترافیک، نه مسیر موتورهای بی‌قانون، نه اتوبانِ تخلف‌های روزمره. اگر به قانون احترام نمی‌گذاریم، دست‌کم به جان مردم احترام بگذاریم و این مسیرها را آلوده به بی‌قانونی نکنیم.
ایسنا
