هیبریدی‌ها زیر سایه آلودگی اسقاطی ها / ضرورت اجرای سیاست دو وجهی در عرضه خودروهای هیبریدی
به گزارش خودروکار - در این میان، خودروهای هیبریدی به‌عنوان راهکاری نوین و کارآمد مطرح شده‌اند که با ترکیب موتور درون‌سوز و موتور الکتریکی، امکان کاهش مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی را فراهم می‌کنند. استفاده از این خودروها در بسیاری از کشورهای پیشرفته، نه تنها باعث صرفه‌جویی چشمگیر در مصرف انرژی و کاهش وابستگی به منابع محدود فسیلی شده، بلکه نقش مهمی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بهبود کیفیت هوا و ارتقای سلامت عمومی ایفا کرده است. همچنین، توسعه فناوری هیبریدی زمینه‌ساز حرکت به سمت خودروهای تمام‌برقی و تحقق حمل‌ونقل پایدار در آینده محسوب می‌شود.
حال با توجه به مزایای استفاده از این خودروها،
به‌کارگیری خودروهای هیبریدی در کشور می‌تواند تأثیرات متعددی بر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی داشته باشد.
خودروهای هیبریدی به دلیل ترکیب موتور احتراقی و موتور الکتریکی، در حالت رانندگی شهری یا با توقف و راه‌اندازی زیاد، قادر هستند بخش قابل توجهی از انرژی صرف شده در موتورهای احتراقی را جبران کنند. برآوردها در ایران نشان می‌دهند که مصرف سوخت یک خودروی هیبریدی می‌تواند در مقایسه با نمونه بنزینی مشابه، تقریباً ۳۵ تا ۵۰ درصد کمتر باشد.
مصرف سوخت کمتر ، سوزاندن کمتر سوخت فسیلی به معنای تولید کمتر گاز دی اکسید کربن و آلاینده‌های دیگر است.
در یک مطالعه در ایران، مقایسه بین هزار خودروی هیبریدی و هزار خودروی بنزینی نشان داده که اگر هر کدام سالانه ۲۰ هزار کیلومتر رانندگی کنند، خودروهای هیبریدی در مجموع تقریباً ۲٬۷۸۰ تن دی اکسید کربن تولید می‌کنند در حالی که نمونه‌های غیرهیبریدی حدود ۴٬۳۴۰ تن که این میزان به معنای کاهش ۳۶درصدی آلودگی ناشی از دی اکسید کربن است.
از دیگر مزایای استفاده از خودروهای هیبریدی کاهش مصرف سوخت بنزین یا گازوئیل، به ویژه در کشورهایی است که بخش بزرگی از سوخت را وارد می‌کنند یا با مشکلات تأمین و قیمت جهانی روبرو هستند، چرا که استفاده از این خودروها کمک می‌کند تا فشار بر بودجه ارزی کاهش یافته و امنیت عرضه انرژی بهبود یابد. در ایران نیز یکی از دلایل توجه به هیبریدی بودن این است که بتوان بخشی از مصرف بنزین را کاهش داد.
در شهرهایی که ترافیک زیاد است نیز خودروهای هیبریدی عملکرد بهتری دارند چرا که موتور الکتریکی می‌تواند در سرعت پایین یا در حالت توقف کمک کند یا حتی جای موتور احتراقی را بگیرد و در نتیجه سوخت کمتری مصرف و آلودگی کمتری تولید شود
بنابراین با استفاده از این خودروها شاهد بهبود بهره‌وری در حمل‌ونقل شهری خواهیم بود.
با وجود مزایای قابل توجه خودروهای هیبریدی در کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا، واقعیت این است که تعداد فعلی این خودروها در کشور در مقایسه با حجم عظیم ناوگان فرسوده و آلاینده موجود بسیار ناچیز است. براساس آمارهای رسمی، میلیون‌ها دستگاه خودروی فرسوده و موتورسیکلت قدیمی در حال تردد هستند که سهم عمده‌ای در مصرف بالای سوخت و انتشار آلاینده‌ها دارند. برای نمونه یک خودروی فرسوده دو تا سه برابر یک خودروی استاندارد سوخت مصرف می‌کند و میزان آلودگی تولیدی آن چندین برابر بیشتر است.
در چنین شرایطی، ورود محدود خودروهای هیبریدی نمی‌تواند به‌تنهایی اثر معناداری بر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی یا بهبود کیفیت هوا داشته باشد بنابراین لازم است سیاستی جامع برای افزایش عرضه این خودروها و در کنار آن اجرای جدی طرح اسقاط خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌های قدیمی مورد تاکید قرار گیرد در غیر اینصورت، اثرات مثبت هیبریدی‌ها در حجم انبوه آلودگی موجود کم‌رنگ خواهد شد.
بنابراین، راهکار مؤثر، ترکیبی از دو اقدام اساسی توسعه تولید و واردات خودروهای هیبریدی و برقی با حمایت‌های دولتی و مشوق‌های اقتصادی برای مصرف‌کنندگان و اجرای جدی و بدون وقفه طرح‌های اسقاط، به‌ویژه برای خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده که سهم بالایی در مصرف سوخت و انتشار آلاینده‌ها دارند، می تواند راهگشا باشد. تنها در چنین صورتی می‌توان انتظار داشت که به‌کارگیری فناوری‌های نوین مانند خودروهای هیبریدی به کاهش ملموس مصرف سوخت‌های فسیلی، کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی شهروندان بینجامد.
در حال حاضر از حدود ۳۵ میلیون وسیله نقلیه فعال در ایران، ۱۳ میلیون دستگاه یا به عبارتی ۳۷ درصد کل وسایل نقلیه فرسوده هستند. در این میان موتورسیکلت‌ها وضعیت بدتری دارند و از حدود ۱۲٫۵ میلیون موتورسیکلت فعال، بیش از ۱۰ میلیون دستگاه که معادل ۸۰ تا ۹۰ درصد را شامل می شود، فرسوده هستند.
این در حالیست که خودروهای فرسوده تا دو برابر بیشتر از خودروهای معمولی سوخت مصرف می‌کنند. و موتورسیکلت های فرسوده نیز نسبت به انواع جدید آلایندگی بسیار بالاتری دارد بنابراین هدررفت سوخت خودروهایی که در آستانه فرسودگی هستند، بسیار بالا است.
در حال حاضر هزینه سالانه سوخت مصرفی اضافی توسط خودروهای فرسوده عدد قابل توجهی است به طوری که گفته می شود، خودروهای فرسوده در یک روز بیش از ۶۳ میلیون لیتر سوخت مصرف می‌کنند که در صورت جایگزینی شاهد صرفه جویی حدود ۲۷ میلیون لیتری بنزین و ۹ میلیون لیتری گازوئیل در روز خواهیم بود.
با توجه به آمارها بررسی ها نشان می دهد که افزایش تعداد خودروهای هیبریدی، تا زمانی که بخش قابل توجهی از ناوگان فرسوده حذف نشود موثر نبوده و فشار زیست‌محیطی و مصرف سوخت ادامه خواهد داشت. این در حالیست که ورود خودروهای هیبریدی جدید هزینه و زمان بر است، پس تأثیر سریع و چشمگیر تنها زمانی است که همزمان طرح‌های اسقاط فرسوده ها جدی گرفته شوند.
با ترکیب آمارهای موجود واضح است که وضعیت خودروهای فرسوده یک معضل بزرگ ملی؛ نه تنها از نظر آلودگی، بلکه از نظر هزینه سوخت و فشار بر شبکه انرژی است.
بنابراین عرضه خودروهای هیبریدی به تنهایی کافی نیست و باید همزمان با آن طرح اسقاط فرسوده با جدیت اجرا شود. در این میان سیاست‌هایی همچون مشوق برای اسقاط، تسهیلات مالی برای خرید خودروهای هیبریدی، افزایش استاندارد سوخت، نظارت دقیق‌تر بر اجرای سن فرسودگی و توسعه زیرساخت‌ها می‌تواند تأثیرات ترکیبی بزرگی داشته باشد.
