بن بست کیفی خودروهای داخلی

به گزارش خودروکار، اشکان گلپایگانی که شرکت تحت مدیریتش در حال حاضر مرجع اصلی ارزیابی کیفی خودروهای داخلی به شمار می رود، پیام آمار اعلامی (تک ستاره بودن 70 درصد خودروها) را این می داند که بیشتر خودروهای تولید داخل از حداقل کیفیت برخوردارند.

وی همچنین معتقد است که شرکت بازرسی هنوز نتوانسته برای مشتریان به مرجعی قابل استناد در ارزیابی کیفی خودروها تبدیل شود، اما خودروسازان به آمار این شرکت اعتمادی نسبی دارند.

در حال حاضر اتفاق خوبی که در سطح وزارت صنعت،معدن و تجارت رخ داده و نسبت به آن کم توجهی می کنیم، اطلاع رسانی شفاف در مورد کیفیت خودروهای داخلی است. این وزارتخانه هدفگذاری کرده که با افزایش سطح کیفی خودروها، رضایت مشتریان را بالا ببرد. شاید در گذشته خیلی ها نگران بودند شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، در اعلام آمار کیفی خودروها ملاحظه کاری به خرج دهد، ولی در حال حاضر شاهد ارائه گزارش هایی شفاف در این مورد هستیم. الان وقتی می گوییم یک خودرو دارای تک ستاره کیفی است، یعنی توانسته حداقل های کیفیت را پاس کند و به عبارت بهتر، در سطوح بالای کیفی قرار ندارد. پر واضح است که یک خودرو تک ستاره، کیفیت پایین تری نسبت به محصولات دو و سه ستاره دارد و این واقعیت را نیز باید بپذیریم که 70 درصد خودروهای تولید داخل از حداقل سطح کیفی برخوردارند. به عبارت بهتر، پیام گزارش کیفی اخیر این است که بیشتر خودروهای تولید داخل (از نظر تیراژ)، دارای کمترین سطح کیفیت موجود (در ایران) هستند.

ببینید، در بازار ایران، وقتی یک خودرو بتواند استانداردهای موجود کشور را پاس کند، قابل تولید و عرضه به بازار خواهد بود. این در حالی است که همه می دانیم استانداردهای فعلی خودرو در ایران، استانداردهای چند سال پیش اروپا به شمار می روند و هر خودرویی مطابق با آنها تولید شود، قابلیت عرضه در کشور را دارد. به عبارت بهتر، این استانداردها اجازه می دهد شما خودرویی در ایران تولید و عرضه کنید که با رعایت حداقل های کیفی و ایمنی، قابل تردد در جاده ها و خیابان های کشور باشد، آن هم با توجه به شرایط روز مملکت، مثلا اعمال تحریم های بین المللی. البته سازمان استاندارد در حال به روز رسانی استانداردهای داخلی خودرو است که با توجه به سختگیرانه تر شدن آنها، بسیاری از خودروهای قدیمی فعلی نمی توانند خود را با استانداردهای جدید تطبیق دهند. هر چه هست، در حال حاضر خودرو تک ستاره در ایران، محصولی است که حداقل های کیفی قابل پذیرش را داراست و طبعا نمی توان نام "بی کیفیت" را روی آنها گذاشت. به عبارت بهتر، خودروهای تک ستاره، بی کیفیت نیستند و نباید این لقب را در مورد آنها به کار ببریم.    

طبق بررسی هایی که ما انجام داده ایم، قدیمی بودن پلت فرم ها دلیل اصلی این اتفاق است. وقتی فلان خودرو پلت فرمی متعلق به سال ها قبل دارد، هرچه پروژه کیفی نیز برای آن تعریف کنیم، باز هم نمی توان کیفیتش را چندان افزایش داد. اتفاقا خودروهایی که در گزارش های کیفی نتوانسته اند بیش از یک ستاره کسب کنند، همگی دارای پلت فرم هایی قدیمی بوده و  بنابراین با محدودیت هایی در عرصه بهبود کیفیت مواجه اند و امکان ارتقایی جهشی را ندارند.

به همین دلیل، وزارت صنعت،معدن و تجارت و خودروسازان داخلی هم اکنون در تلاش هستند که با کمک و مشارکت شرکت های خارجی، سطح تکنولوژی خود را بالا برده و پلت فرم هایی جدید را عرضه کنند. عرضه خودرو با پلت فرم های های به روز، مشکل کیفیت خودروهای داخلی را به صورت ریشه ای حل خواهد کرد. خاطرم هست که مثلا پنج سال پیش، هر وقت بحث کیفیت به میان می آمد، خودروسازان به دنبال این بودند که وضعیت موجود را به وضعیتی بهتر تغییر دهند، چون محدودیت های خاص خود را داشتند، اما الان راه حل بهبود کیفیت، عرضه پلت فرم های جدید است. البته تغییر پلت فرم (کنار گذاشتن قدیمی ها و جایگزینی با مدل های جدید) باید به نحوی انجام شود که نه مشتری (بازار) آسیب ببیند نه خودروسازان.

این یک واقعیت به شمار می رود که از آن گریزی نیست. ایران خودرو و سایپا یک سری خودروهای قدیمی دارند که هرچه قدر هم پروژه کیفیت روی آنها پیاده شود، از یک سطح مشخص کیفی بالاتر نخواهند آمد، چون امکان ارتقای کیفیت با این پلت فرم ها وجود ندارد. در حال حاضر آنقدر تکنولوژی در صنعت خودرو پیشرفت کرده که اصلا منطق اقتصادی ندارد بخواهیم برگردیم به گذشته و برای خودروهای قدیمی، هزینه و وقت صرف کنیم. دنیای فردای خودروسازی روی محصولات هیبریدی و دیزلی با سطح تکنولوژی بالا هدفگذاری شده و ما هم اگر می خواهیم به معنای واقعی "خودروساز" باشیم، باید به این سمت برویم، زیرا دنیا این مسیر را در پیش گرفته است.

تغییر انرژی و تحول تکنولوژی، مسیری است که جهان خودروسازی در حال طی کردن آن است و تعمیم این تغییر و تحولات به خودروسازی ایران می تواند دومین صنعت بزرگ کشور را متحول کرده و به سامان برساند.

اگر ملاک را بازارهای پیشرفته ای مانند اروپا و آمریکا و امثال آنها در نظر بگیریم،  پاسخ منفی است، زیرا در این بازارها امکان عرضه محصولاتی با پلت فرم های مثلا 20 سال پیش وجود ندارد. در این بازارها تغییرات تکنولوژی و پلت فرمی، بسیار سریع تر از بازار ایران شکل می گیرد و اصلا خودروهایی با قدمت قدیمی (مثلا 30 سال پیش) در آنها امکان عرضه ندارد. با این حساب، ملاک تک ستاره بودن برای این بازارها که پلت فرم هایی به روز دارند، قابل تعریف نیست.  به عبارت بهتر، معادل خودروهایی را که در ایران به تولید می رسانیم، نمی توانیم در بازارهای جهانی عرضه کنیم، چون اصلا چنین خودروهایی برای بازارهای موردنظر قابل پذیرش نیستند. طبعا اگر این خودروها قابلیت پذیرش در بازارهای جهانی داشتند، ما الان باید صادرکننده موفقی در صنعت خودرو بودیم که خب نیستیم.

البته این موضوع مختص بازارهای پیشرفته است، وگرنه هستند بازارهایی که در مقایسه با ما از سطح کیفی پایین تری برخوردارند و بنابراین می توان همین محصولات تک ستاره را به این بازارها عرضه کرد. اتفاقا در حال حاضر خودروهای داخلی در برخی بازارهای منطقه عرضه می شوند و این موضوع بعضا ارزآوری مناسبی برای کشور دارد.

بنده هم معتقدم ما نباید به واسطه صادرات به برخی بازارهای منطقه، خودمان فریب بدهیم و بگوییم صادرکننده شده ایم. ما زمانی صادرکننده خودرو به حساب می آییم که بتوانیم در سطح جهانی، محصول عرضه کرده و رقابت کنیم.

این موضوع را باید به اصطلاح خودرو به خودرو بررسی کرد و شاید نتوان یک حکم کلی داد. به عنوان مثال، اگر ایران خودرو پژو  405 را با بهترین قطعات و برترین کیفیت تولید کند، این محصول باز هم در بازارهای جهانی قابل پذیرش نخواهد بود، زیرا طراحی اش قدیمی است و مشتریان جهانی، آن را نمی پسندند. در حال حاضر خودروهای سه ستاره کشور، نه به قدیمی بودن تک ستاره ها هستند و نه محصولاتی به روز در سطح بازارهای جهانی به شمار می روند. به عنوان مثال، مزدا3 خودرویی سه ستاره به حساب می آید، اما چون مدل های جدیدترش در بازارهای جهانی عرضه شده، دیگر نمی توان مدل فعلی آن در ایران را روانه این بازارها کرد.

واضح تر اینکه اگرچه خودروهای سه ستاره از سطح کیفی متوسط رو به بالا برخوردارند، اما این موضوع حتما به معنای آمادگی سه ستاره ها برای عرضه در بازارهای جهانی نیست.

به طور کلی، بله؛ ما در حال حاضر خودرویی که بتوانیم آن را به بازارهای جهان صادر کنیم، نداریم. با این حال اگر به برنامه ریزی خودروسازان کشور نگاه کنیم، متوجه می شویم آنها به سراغ محصولاتی رفته اند که به روز بوده و قرار است صادر شوند.

هنوز نه.

فکر می کنم خودروهای جدید این قابلیت را دارند. اگر اتفاق خاصی رخ ندهد و به بن بست خاصی نخوریم، طی دو سه سال آینده با سطح کیفی بهتری در خودروسازی کشور روبرو خواهیم بود.

اگر گذشته را مرور کنیم، هدف قبلی از تهیه و تدوین گزارش های کیفی خودرو این بود که شرکت های خودروساز داخلی با استفاده از آنها، کیفیت محصولات خود را بهبود ببخشند. در واقع قبلا مخاطب گزارش های کیفی، مشتریان خودرو نبودند، بلکه خودروسازان هدف اصلی به شمار می رفتند تا مطابق با ایرادات اعلام شده، برنامه های اصلاحی پیاده کنند. در ادامه اما با توجه به حساسیت هایی که در مشتریان خودرو کشور وجود داشت و همچنین گرفتاری های عمومی مرتبط با صنعت خودرو، متوجه شدیم آنها (مشتریان) به دنبال مرجعی معتبر برای سنجنش کیفی خودروهای داخلی هستند. با این حال مشکل ما این بود که ادبیات گزارش های کیفی چندان به درد مصرف کنندگان نمی خورد. بنابراین رفته رفته به سمتی رفتیم که گزارش های کیفی برای مشتریان قابل تحلیل شده و آنها بتوانند در خرید خودرو موردنظر خود، از این گزارش ها استفاده کنند. به عبارت بهتر سعی کردیم ادبیات مان را با مشتریان تنظیم کنیم و از همین رو، هم روش های ارزیابی کیفی به روزرسانی شد و هم روش های اطلاع رسانی. ما الان گزارش های کیفی خودرو در دو تیپپ مختلف تهیه می کنیم، به نحوی که یکی در اختیار خودروسازان قرار می گیرد و طبق آن، اقدامات و برنامه های اصلاحی لحظ می شود و دیگری نیز با ادبیاتی ساده تر اعلام عمومی می شود.

در حال حاضر شرکت "جی دی پاور" در بسیاری از کشورها به ارزیابی کیفی خودروها می پردازد که بسیار معتبر بوده و قابل استناد در سطح بین المللی است، یعنی همه از چینی ها گرفته تا آمریکایی ها، قبولش دارند. بسیاری از مشتریان وقتی می خواهند خودرو بخرند و یا مقایسه کیفی بین خودروهای مختلف انجام دهند، به جی دی پاور استناد می کنند. از همین رو ما هم سعی کردیم از مدل های قابل اجرای این موسسه استفاده کنیم و در همین راستا، مرجع اطلاعات خودرو را راه اندازی کردیم.

استقبال که شده است،اما هنوز جامعیت لازم را مانند آنچه در جی دی پاور اتفاق می افتد، ندارد. در واقع بسیاری از مشتریان ایرانی هنوز هم از شیوه به اصطلاح دهن به دهن و شنیداری، استفاده می کنند تا استناد به اطلاعات موثق و رسمی. البته این موضوع شاید به ضعف اطلاع رسانی ما هم مربوط می شود که قرار است در این مورد اقدامات بهتری انجام دهیم.

در حال حاضر شرکت بازرسی کیفیت بیشتر به عنوان یک موسسه به اصطلاح بیزینسی در سطح وزارت صنعت و خودروساز و شرکت های خدمات پس از فروش خودرو شناخته شده است تا نزد مردم. با این حال طی یکی دو سال گذشته سعی کردیم روی مصرف کنندگان عام، به اصطلاح بیشتر شیفت کنیم. این نکته را هم در نظر بگیرید که الان نه تنها خود ما به دنبال مرجع شدن در بحث کیفیت خودروها  هستیم، بلکه وزارت صنعت،معدن و تجارت نیز خواستار این موضوع است بر اطلاع رسانی شفاف در حوزه کیفی اصرار دارد.

بله وزارتخانه پیگیر این موضوع است.

در آن دوره ای که آمارها اعلام نمی شد، ما در ارزیابی کیفی خودروها تغییر روش داده بودیم و این موضوع، حساسیت هایی را به وجود آورده بود. در واقع به تبع تغییر روش های ارزیابی، یک سری اتفاقاتی رخ داد که ممکن بود موضوعی را (در حوزه کیفی خودروها) به ناحق خوب یا بد جلوه دهد. از همین رو وزارت صنعت نیز در آن دوره نگران تبعات تغییر روش ارزیابی کیفی بود و نمی خواست این موضوع به معضل جدیدی در خودروسازی تبدیل و حاشیه ایجاد شود. در نتیجه وزارت صنعت دو سه ماهی برای اعلام کیفیت خودروهای داخلی تامل کرد تا اینکه در نهایت خیالش بابت دور شدن گزارش های کیفی از حواشی، راحت شد. مطمئن باشید وزارت صنعت اگر نمی خواست آمار مربوط به کیفیت خودروهای داخلی در دسترس مشتریان قرار بگیرد، الان نیز که چندان اوضاع خوبی در سطح کیفی نداریم و به قول خودتان 70 درصد خودروها دارای حداقل کیفیت هستند، اجازه انتشار گزارش های شرکت بازرسی را نمی داد.

اگر آمار را دستکاری می کردیم که الان 70 درص خودروهای داخلی دارای حداقل کیفیت نبودند.

اگر بخواهیم وارد فضای توصیه پذیری شویم، این موضوع قابل کنترل نخواهد بود، بنابراین می توانم بگویم شرکت بازرسی کیفیت با وجود اینکه گاهی آسیب هم نیز خورده، اما توصیه پذیر نیست.

به هر حال گاهی ما روی اعلام صحیح و شسته رفته نتایج کیفی خودروها پافشاری کرده ایم و در مقابل شرکت ها توقعاتی داشته اند و در نهایت این موضوع سبب شده ضربات مهلکی بخوریم. ما به خصوص بعد از اینکه خصوصی شدیم، به این نتیجه رسیدیم که اگر می خواهیم پایمان روی زمین سفت باشد، تنها راهش صحت نتایج ارزیابی های کیفی است. البته همیشه درخواست هایی در این مورد بوده و هست، ولی ما هیچ وقت به نفع هیچ شرکتی در آمار دست نبرده ایم. یادم هست گاهی خودروسازان در گذشته عنوان می کردند که برخی بازرسان ما اصلا محصول آنها را مورد بررسی قرار نمی دهند و چشم بسته، چک لیست کیفیت را پر می کنند. این در حالی است که هم اکنون گزارش های کیفی به صورت مکانیزه تهیه می شوند و امکان دستکاری در آنها نیست. 

بالاخره فعالیت ما مبتنی بر منابع انسانی است و بنابراین همواره احتمال خطا وجود دارد؛ با این حال ما سعی کرده ایم این خطاها را به واسطه مکانیزه کردن روش های بازرسی، به حداقل برسانیم. از طرفی، ما با وجود داشتن اعتماد به بازرسان، با هیچ یک از آنها تعارف نداریم و اگر در انجام وظایف کوتاهی کنند، برخورد خواهیم کرد. ممکن است گفته شود که چون هزینه بازرسی کیفی را خودروسازان می دهند، پس احتمال فساد در اعلام آمارهای کیفی وجود دارد، حال آنکه ما الان با وزارت صنعت طرف هستیم و ارتباطی مستقیم با خودروسازان نداریم. راحت بگویم، با وجود آنکه همچنان هزینه بازرسی ها را خودروسازان می دهند، اما گوشت مان زیر دندان آنها نیست، زیرا از حمایت و پشتیبانی وزارت صنعت برای اعلام آمار شفاف و درست برخوردار هستیم.

اگر مبنای اعتماد را اصلاح ایرادات اعلامی به آنها در نظر بگیریم، 100 درصد اعتماد دارند. با این حال من نمی دانم مدیران صنعت خودرو در ذهن شان تا چه حد به ما اعتماد کرده و می کنند. معمولا خودروسازانی که ارزیابی ما در مورد آنها مثبت از آب در می آید، از شرکت بازرسی راضی اند و عکس این ماجرا نیز صادق است. اصولا کار شرکت بازرسی مثل داوری است و هر تیمی که نتیجه بگیرد، از عملکرد ما رضایت دارد و آنها که نتیجه نمی گیرند نیز ناراضی اند. البته مدیرانی که قصد اصلاح در خودروسازی را دارند، از گزارش های شرکت بازرسی استقبال می کنند و آنها که می خواهند ایرادات شان را بپوشانند، در صورت نبود الزام وزارت صنعت، اصلا اجازه ارزیابی محصولات خود را به ما نمی دهند. البته در کل نه خودروسازان، بلکه کلا هیچ کس در کشور ما از بازرس خوشش نمی آید، چون فکر می کند ایرادی در کارش نیست.

با این حال، فراموش نکنیم که رمز بقا در خودروسازی، ارتقای کیفیت است، بنابراین خودروسازان اگر می خواهند ادامه حیات بدهند، باید در مسیر از بین بردن نقاط ضعف خود (همان ها که شرکت بازرسی در گزارش های کیفی اعلام می کند)، قدم بردارد.

منبع: تجارت فردا

انتهای پیام/