اعجوبه ای به نام «پراید»

به گزارش خبرنگار خودروکار، نیم قرن پیش و با ورود پیکان به بازار کشور در سال 1346 پیکان یا همان هیلمن هانتر به خودرویی مردمی در کشور بدل شد. درست مانند فولکس واگن بیتل اما این پیکان بود که تقریبا زیر پای هر ایرانی خودنمایی می کرد. خودرویی اقتصادی، ارزان قیمت با توانایی های معقول که در طی زمان لقب "ارابه ایرانیان" را از آن خود کرد. لقبی که هرچند نشانگر توانایی های فنی و یا لوکس گرایی در این خودرو نبود اما معنای آن همراهی و خدمتگزاری به مردم در قالب خودرویی خانوادگی و ملی بود.

پیکان در طی زمان رویه ای افولی را پیش گرفت و هرچند که با گذر زمان به پیشرانه های پیشرفته تر انژکتوری و گیربکس های 5 سرعته مجهز شد اما آنچه نام پیکان را زبان زد خاص و عام کرد فرمان تنظیم شونده، صندلی های نرم و راحت، داشبورد و تریم داخلی چوب، سردنده های پلکسی گلس بود که تقریبا بعد از انقلاب و با ارتقا مدل همچنین پیرو بهبود رابطه ایران خودرو (ایران ناسیونال سابق، تولید کننده پیکان) با پژو هر روز قطعه بیشتری از این خانواده فرانسوی به ارث برد و تقریبا همه اعتبارش نابود شد تا اینکه در سال 1384 با خط تولید خداحافظی کرد.

جانشین ارابه ایرانیان

جایگزین خواسته یا ناخواسته پیکان تنها در طی زمان کوتاهی پس از خداحافظی پیکان و حتی پیش تر از آن تقریبا مشخص شده بود. بازار این بار به سراغ گزینه ای با خصوصیات مشابه اما از ساخته های گروه سایپا رفتند که پراید نام داشت. مهم ترین خصوصیت مشترک پراید با پیکان در ورای ویژگی های فنی، قیمت آن بود که از دیدگاه جیب عوام برترین و دست یافتنی ترین گزینه بازار کشور بود. خط تولید پراید از سال 2001 به سایپا فروخته شد و این گروه خودروساز به واسطه همسان سازی و گرد هم آوردن گروه بزرگی از زنجیره قطعه سازان پراید را در مدل های متنوع و تریم های گوناگون بسیاری به تولید رساند که به واسطه داشتن بازار قطعاتی بسیار بزرگ هرگز زمین گیر نمی شد. پلتفرم این خودرو در سال 1389 کنار گذاشته شد و سایپا از آن پس بر پلتفرم جدید X100 اقدام به ادامه تولید خانواده پراید کرد که حالا با نام های عددی شناخته می شدند.

پراید، حاصل عملیاتی غیر ممکن

حواشی پیرامون تولید پراید شاید از هر خودرو دیگری بیشتر در کشور بود. مهم ترین پرسش پیرامون پراید قیمت آن بود که با نزدیکی بیشتر به تاریخ انقضا تولید آن که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت سال 1397 معرفی شده است، هر روز بیشتر از دیروز پرسیده می شود.

مهم ترین ویژگی پراید در زمینه قیمت گذاری آن بود که قیمت این خودرو در ایران به مراتب پایین تر از چیزی بود که از فرایند تولید انتظار می رفت. البته افت شدید کیفیت این خودرو در طی سالیان با وجود تجهیز شدن آن به پیشرانه های جدیدتر و کم مصرف تر درست همانند پیکان، کاملا مشهود بود اما هنوز هم قیمت آن را توجیه نمی کرد. هرچند که طی بازه های مختلفی از زمان قیمت پراید بنا به دلایل مختلف افزایش های شدید و ناگهانی یافت اما قیمت اصلی و حقیقی آن از گذشته های دور حدود 20 سال پیش در حدود 7، 15، 20 و امروز به 28 میلیون تومان رسیده است که همه آن ها در مقایسه با رقبا همیشه پایین تر از حد انتظار و درست در بازه جیب قشر متوسط رو به پایین جامعه بود.

خبرهای نامعتبر و غیرقابل تایید بسیاری چون کاهش تعداد نقاط جوش در بدنه، کاهش تعداد پیچ های نگهدارنده اجزا خودرو، کاهش کیفیت متريال اولیه، کاهش شدید کیفیت مونتاژ و بسیاری از خبرهای اینچنینی سعی در توجیه قیمت نهایی پراید داشتند. اگر چه هرگز ویدئویی از تست تصادف حقیقی این خودرو در کشور منتشر نشد و برهمگان واضح است که پراید و هم خانواده های آن در ایمنی و کیفیت حرفی برای گفتن ندارند اما امروزه که خانواده این خودرو با دو ایربگ و حتی در نمونه های جدیدتری چون ساینا، با گیربکس اتوماتیک به بازار عرضه می شوند، پایین بودن قیمت نهایی تولید بیش از پیش جلب توجه می کند.

پیمان کارگر، مدیرعامل وقت شرکت رنوپارس و مدیر منطقه منا برند رنو در ایران، در حدود دو سال پیش در پی نشست خبری که پیرامون برند رنو برگزار شده بود در پاسخ به این پرسش که کوئید (ارزان قیمت ترین خودرو اقتصادی رنو) قرار است جانشین خانواده پراید شود و عنوان خودرو خانوادگی کشور را از پراید برباید به محکمی گفته بود که پراید خودرو غیر ممکنی بود که ممکن شد. تولید خودرویی با مشخصات پراید امروزه ممکن نیست. به منظور رعایت استانداردهای امروزی کشور خودرو تولیدی باید به دو ایربگ مجهز باشد و با محاسبه سایر جزئیات مورد نیاز یک خودرو اقتصادی ارزان قیمت درخواهید یافت که کوئید پس از تولید در ایران نیز بطور قطع قیمتی فراتر از بازه خانواده پراید خواهد داشت و از این رو نمی تواند جایگزین پراید باشد. به عبارت بهتر خودرویی چون پراید یک مثال نادر در صنعت خودروسازی است و جایگزینی ندارد.

در طول زمان هیچ کس برای بررسی دلایل قطعی ارزان بودن پراید و هم خانواده هایش پا پیش نگذاشت و عدم ارائه اطلاعات فنی آن از سوی گروه خودروسازی سایپا نیز در عدم نتیجه پیری این مهم بی تاثیر نبوده است. اما حالا که موعد جایگزینی دومین ارابه ایرانیان به سر آمده است و تولید سایپا 111 روز گذشته در سایپا کاشان (خط سایپا-سیتروئن) رسما متوقف شد و سال آینده کل این خانواده از چرخه تولید خداحافظی خواهند کرد، پرسش اول همه بدون شک آن است که جایگزین خانواده پراید و سومین ارابه ایرانیان چه خودرویی خواهد بود؟

گزارشگر خودروکار: مصطفی انیسی

انتهای پیام/