نمایشگاه سالانه خودرو در چین، که اکنون به عنوان مهمترین ویترین جهانی برای معرفی خودروهای برقی ارزانقیمت و پیشرفته برندهای داخلی در بزرگترین بازار خودروی جهان شناخته میشود، روز چهارشنبه در حالی آغاز به کار کرد که صنعت خودرو با ابهامات گستردهای روبهرو است.
در شرایطی که حدود ۷۰ خودروساز بیش از ۱۰۰ مدل جدید را به بازاری اشباعشده معرفی کردهاند، نگرانیها از تأثیرات جنگ تجاری آمریکا و چین بر زنجیره تأمین و تقاضای بازار، بر این نمایشگاه سایه افکنده است. همزمان، خودروسازان با محدودیتهای تازهوضعشده دولت چین در زمینه بازاریابی سیستمهای رانندگی هوشمند نیز دستوپنجه نرم میکنند؛ محدودیتی که پس از حادثه مرگبار خودروی برقی Xiaomi SU7 در ماه مارس وضع شد.
در پاسخ به این ممنوعیتها، خودروسازان در نمایشگاه امسال پیامهای خود را با محوریت ایمنی تنظیم کردند. واژگانی مانند «رانندگی هوشمند» و «خودران» از تبلیغات حذف شدهاند و برندهایی همچون XPeng بهجای تبلیغات پرزرقوبرق، برنامههای آموزشی ایمنی برای مشتریان خود ارائه دادهاند. «او ژیائوپنگ»، مدیرعامل XPeng، تأکید کرد: «ما مرزهای عملکردی سیستمهای کمکراننده را به رانندگان توضیح خواهیم داد تا ایمنی حفظ شود.»
چالشهای تجاری: از تعرفههای ترامپ تا بازار بیثبات
در حالی که تقاضای بازار چین در سهماهه اول ۲۰۲۵ رشدی ۱۲.۵ درصدی را تجربه کرده و BYD و Geely در صدر فروش قرار گرفتهاند، اما نشانههایی از بحران به چشم میخورد. اعمال تعرفههای سنگین ۱۴۵ درصدی از سوی رئیسجمهور پیشین آمریکا، دونالد ترامپ، بر واردات از چین و واکنش متقابل پکن، فضای بینالمللی صنعت خودرو را دچار تزلزل کرده است. خودروسازان آمریکایی در نامهای به ترامپ خواستار لغو تعرفه ۲۵ درصدی بر قطعات خودرو شدهاند؛ اقدامی که در صورت تداوم، باعث افزایش قیمت خودروها و افت فروش خواهد شد.
تعرفههای جدید نهتنها خودروسازان چینی بلکه شرکتهای بینالمللی مانند نیسان را نیز هدف قرار داده است. نیسان قصد داشت سالانه تا ۲۰۰ هزار خودرو از چین به آمریکا صادر کند، اما اکنون این برنامه به دلیل محدودیتهای تجاری متوقف شده است.
افول رانندگی هوشمند؟
خودروسازان چینی، از جمله BYD، تاکنون با تکیه بر فناوریهای رانندگی نیمهخودران و ارائه رایگان آنها تلاش کردهاند تا سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند. به گفته «بو یو»، تحلیلگر بازار خودرو در مؤسسه Jato Dynamics، پس از الکتریکیسازی، اکنون «هوشمندسازی» فاز جدید رقابت در صنعت خودرو چین است. با این حال، BYD در کنفرانس خبری خود در شانگهای هیچ اشارهای به فناوری «چشم خدا» که پیشتر معرفی کرده بود، نکرد.
او ژیائوپنگ در نشستی در هنگکنگ گفت که توسعه ایمن سیستمهای خودران کامل ممکن است بیش از یک دهه زمان ببرد، چرا که موانع نظارتی و حقوقی زیادی پیش روی این فناوری قرار دارد. یائل ژانگ، تحلیلگر ارشد در Shanghai Automotive Foresight، از این رویکرد محافظهکارانه استقبال کرد و گفت: «پیشرفتهترین فناوریها هم اگر به تلفات منجر شوند، بیارزش خواهند بود.»
رقابت تنگاتنگ و «سرعت چین»
بازار بسیار رقابتی چین به یک میدان مین برای برندهای خارجی تبدیل شده است. مدیر طراحی برند بیوک (Buick) از جنرالموتورز، با اشاره به پیشرفت چشمگیر خودروسازان چینی در فناوری و سرعت توسعه، گفت: «چیزی که در این نمایشگاه نگرانکننده است، حجم بالای فناوریهایی است که با قیمت بسیار پایین در اختیار مشتریان قرار میگیرد. چطور میتوان با این شرایط سود کرد؟»
بیوک، در واکنش به شرایط بازار، نیمی از مدلهای خود را حذف کرده و اکنون تنها حدود ۱۰ مدل را به فروش میرساند. فولکسواگن، که زمانی برند اول بازار چین بود، در سهماهه نخست سال جاری با کاهش ۶ درصدی فروش مواجه شده و تلاش دارد با معرفی ۵ مدل جدید از برندهای VW و Audi با شعار «سرعت چین» دوباره جایگاه خود را بازیابد.
در این میان، جنرالموتورز نیز با تمرکز بر برند لوکس «کادیلاک»، مدلهای الکتریکی همچون Lyriq، Optiq، Vistiq و Escalade IQ را در نمایشگاه عرضه کرده است. به گفته تحلیلگران، GM روی کادیلاک به عنوان برگ برنده خود در چین حساب کرده، اما برای موفقیت در این بازار، ناگزیر است قیمتها را نسبت به بازار آمریکا کاهش دهد.
جمعبندی
به گفته «اندرو فِلوز»، رئیس جهانی بخش خودرو و حملونقل شرکت مشاورهای Star، برندهای غربی در دوران پاندمی کرونا در خواب بودند، در حالی که خودروسازان چینی از موج خودروهای برقی نهایت استفاده را بردند. حالا، رقابت با برندهای داخلی که با سرعت و نوآوری بیسابقه پیش میروند، برای شرکتهای خارجی چالشبرانگیزتر از همیشه است.